Het mondkapjesgoud

Het zijn absurde beelden in de nieuwe docuserie Het mondkapjesgoud op NPO 1. De drie oprichters van Stichting Hulptroepen Alliantie zijn op 10 april 2020, hartje coronacrisis, zo met zichzelf ingenomen dat ze zelf alvast filmpjes maken van een nachtelijke vergadering waarin ze de deal van hun leven voorbereiden. 'Gewoon even voor de geschiedenisboeken.'

Nou, daar komen ze de keuken binnen hoor, de nieuwe weldoeners des vaderlands. Sywert van Lienden in een aftands T-shirt, logeertasje in de hand. Applaus mensen! Camille van Gestel volgt. Bernd Damme sluit de rij. Ander shot, dezelfde setting, paar uur later: Sywert en Bernd staan te highfiven, Camille steekt zijn duim op.

Bijna vijf jaar later weten we gelukkig wel beter. Het recht heeft inmiddels gezegevierd, anders had ik bij deze beelden pijlsnel een teiltje moeten zoeken, zo misselijk werd ik ervan. De drie zijn ontmaskerd als oplichters des vaderlands en moeten van de rechter de miljoenen die ze stiekem hebben verdiend met hun mondkapjeshandel, die ze voor de buitenwereld zogenaamd 'om niet' deden, terugbetalen aan de stichting.

In dat opzicht komt Het mondkapjesgoud als mosterd na de maaltijd. Voor wie de zaak de afgelopen jaren heeft gevolgd, zit er weinig nieuws in. Zelfs het uitgebreide interview met Camille van Gestel is niet opzienbarend. In 2022 ging hij met zijn uitgestreken smoelwerk en slappe praatjes ook al bij Eva Jinek zitten. De serie drijft bovendien heel erg op hippe vormgeving en storytelling en daar moet je van houden. Ik vond het hier vooral infantiel en te veel afleiden.

Alle appjes, fragmenten en interviews bij elkaar zijn al ontluisterend genoeg. Ze tonen feilloos aan dat de drie mannen alles wilden: én meedoen met de machthebbers in Den Haag, én door het volk als helden worden geëerd én gillend rijk worden. Ze weten niet hoe snel ze auto's, huizen, green-eggs en loungesets moeten kopen als de miljoenen binnenkomen. Hoe zielig.

En wie nog twijfelt aan hun intenties; Camille van Gestel verraadt zichzelf al vrij snel in het interview. Hij vertelt dat er tijdens het eerste contact met Sywert al door zijn hoofd flitst: waarom moet dit non-profit? Waarom niet for profit?

De serie laat ook zien hoe makkelijk het was om in de coronacrisis je slag te slaan, als je maar de juiste mensen kende en niet werd gehinderd door morele bezwaren. Bij het Landelijk Consortium Hulpgoederen van de overheid zaten de ambtenaren helemaal niet te wachten op die drie 'arrogante' flapdrollen, maar ze werden van hogerhand uit het ministerie overruled. Het interview met topambtenaar Mark Frequin is er eentje voor de fijnproever. Hij mag zijn woorden nog zo zorgvuldig kiezen, maar wat hij niet zegt is niet te missen.

Moraal van het verhaal: als deze drie mannen gewoon eerlijk waren geweest over hun drijfveren, was er niks aan de hand geweest. Dan hadden ze nu gewoon in hun poenerige auto's rondgereden en tijdens een gezamenlijke barbecue lekker kunnen lachen om die domme Nederlanders die ze een poot hadden uitgedraaid. Het gekke is, dan had ik meer respect voor ze gehad dan nu.